मराठी बालसाहित्याला एका नव्या उंचीवर नेणाऱ्या ‘मुलांचे मासिक’ या मासिकाचा प्रारंभ 1928 साली झाला. महाराष्ट्र राज्य मराठी विकास संस्थेच्या प्रेरणेने सुरू झालेले हे मासिक आजही बालवाचकांसाठी दर्जेदार साहित्य उपलब्ध करून देत आहे. मुलांच्या सर्वांगीण विकासाला चालना देणे, वाचनाची आवड निर्माण करणे, आणि मराठी भाषेच्या संवर्धनासाठी योगदान देणे हे या मासिकाचे मुख्य उद्दिष्ट आहे.
मुलांचे मासिकाचे वैशिष्ट्यपूर्ण पैलू
1. स्थापनेचा उद्देश
- मुलांना त्यांच्या मातृभाषेत दर्जेदार साहित्य उपलब्ध करून देणे.
- ज्ञान, विज्ञान, कला आणि नैतिक मूल्यांची गोडी लावणे.
- वाचन संस्कृती वाढवून बालवाचकांमध्ये वैचारिक विकास घडवणे.
2. साहित्याची रचना
- कथाकथन: लोककथा, पारंपरिक गोष्टी, तसेच प्रेरणादायी आधुनिक कथा.
- कविता: लहान मुलांसाठी कल्पक आणि सोप्या शब्दांतील कविता.
- वैज्ञानिक लेख: मुलांना विज्ञानाची मूलभूत माहिती सोप्या शब्दांत देणे.
- चित्रकथा व कोडी: मनोरंजनातून विचारक्षमता विकसित करणे.
- नैतिक शिक्षण: मूल्याधिष्ठित लेखांद्वारे उत्तम नागरिक घडवणे.
3. संपादन आणि योगदान
- नामांकित लेखक, कवी, आणि शिक्षणतज्ज्ञांनी मासिकाच्या गुणवत्तेची काळजी घेतली आहे.
- मुलांच्या मानसिक आणि वयाच्या गरजा लक्षात घेऊन संपादक मंडळीने साहित्य निवडले आहे.
मासिकाचे सामाजिक महत्त्व
मराठी भाषेचे संवर्धन
‘मुलांचे मासिक’ मराठी भाषेची गोडी निर्माण करून बालवाचकांमध्ये भाषेचे संवर्धन करते.
वाचन संस्कृतीला चालना
तंत्रज्ञानाच्या युगातही वाचन संस्कृती टिकवण्यासाठी या मासिकाने महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली आहे.
मुलांचा बौद्धिक आणि भावनिक विकास
सोप्या भाषेत सखोल विषयांवरील लेख मुलांच्या बौद्धिक आणि भावनिक विकासाला हातभार लावतात.
इतिहास व सातत्य
1928 पासून सातत्याने प्रकाशित होणारे ‘मुलांचे मासिक’ मराठी बालसाहित्याच्या परंपरेचा महत्त्वाचा भाग बनले आहे. बदलत्या काळानुसार साहित्याची मांडणी आणि विषयांमध्ये बदल केले गेले आहेत, पण मूळ उद्दिष्ट कायम राहिले आहे.
मुलांचे मासिकाचे योगदान
- मराठी साहित्य आणि संस्कृतीची परंपरा जपत बालवाचकांसाठी आधुनिक साहित्याचा समावेश करणारे हे मासिक आजही लोकप्रिय आहे.
- ग्रामीण आणि शहरी भागांतील वाचकांपर्यंत पोहोचल्यामुळे वाचन संस्कृती मजबूत करण्याचे कार्य हे मासिक सातत्याने करत आहे.
निष्कर्ष
‘मुलांचे मासिक’ हे केवळ मासिक नाही, तर मराठी भाषेतील बालसाहित्याचे दीपस्तंभ आहे. मुलांच्या वाचनासाठी दर्जेदार आणि प्रेरणादायी साहित्य देत हे मासिक त्यांच्या भावी आयुष्याचा पाया भक्कम करत आहे. मराठी भाषेचे संवर्धन आणि मुलांच्या वाचन संस्कृतीला चालना देण्यासाठी हे मासिक आजही आदर्श मानले जाते.
संदर्भ: राज्य मराठी विकास संस्थेच्या उपक्रमांतर्गत नियमितपणे प्रकाशित होणारे हे मासिक मराठी भाषिक बालवाचकांचे आवडते माध्यम आहे.
READ MORE:
